چیستیِ متن
متن، آن چیزی است که در برابر دیدگان ما یا هر خواننده و بیننده، جای میگیرد و دست مایهای برای به کار افتادن چرخههای کارخانهی مغز میشود؛
یعنی، هر صفحه، صحنه و رویداد یا آوایی، از دید ما متن است. از این رو، متن میتواند:
- دیداری باشد؛ مانند تصویر، صحنه، فیلم یا رویداد.
- شنیداری باشد؛ مانند هر صدایی که آگاهانه به آن گوش میسپاریم و در پی آن ذهن، معناسازی میکند.
- خوانداری باشد؛ مانند این نوشته یا هر نوشتهی دیگر که در آن، کلمات، نماد دیداری هستند؛ به همین سبب، متنهای خوانداری، متنهای دیداری هم به شمار میروند.
پس، متن نوشته و متن تصویری هر دو دیداریاند؛ تفاوتشان در این است که در متن دیداریِ تصویری، نمادِ خواندن، شکل، نگاره، صحنه یا رویداد است امّا در متن نوشتاری، نمادِ خواندن، واژههای سازمان یافته از الفبا هستند.
همچنان که از این نگاشته، دریافت میشود؛ ما بر این باوریـم که متن، جهانی و سازههایی دارد و به گونههایی بخش میشود.
(ر.ک: «هم آوایی با جهان متن»، اکبری شلدره، 1399، نشر تیرگان، تهران،چاپ اوّل، ص18)